Portfolio - Matthijs Schouten

Boeken

Anders kijken

De natuurlijke wereld staat onder druk en dat roept existentiële vragen op. Natuurfilosoof Matthijs Schouten ziet dat onze relatie met de natuur snel en wezenlijk verandert. In Anders kijken inspireert hij ons om met een open blik naar de wereld te kijken en geeft hij een doordacht en hoopvol perspectief op de toekomst voor mens én natuur. We zijn niet zo machteloos als we vaak denken, benadrukt hij. Maar met alleen de rede komen we er niet.

 BOEK KOPEN (noordboek.nl)

Het andere en het eigene

Onze relatie met natuur en landschap is eigenlijk heel onduidelijk. Er zijn daarover veel vragen, zoals: waarom voelen we ons in sommige landschappen thuis en in andere niet? Of waarom scheiden we natuur en cultuur? En: hoe is de relatie tussen mens en natuur in niet-westerse culturen? Wat heeft muziek met natuur te maken? Waarom zijn ongewervelde dieren zo opwindend? Hoe kunnen we een echt partnerschap met natuur vormgeven?
Matthijs Schouten behandelt dit soort vragen en gaat diep in op onze complexe en ambivalente relatie met de groene leefomgeving.

 BOEK KOPEN (noordboek.nl)

Spiegel van de natuur

De zienswijze dat de natuur bezield is, was ooit wijdverbreid… De manier waarop we naar de natuur kijken, verschilt van cultuur tot cultuur. De islam spreekt bijvoorbeeld over de vele levenslessen die Allah in de natuur aanbracht. Het boeddhisme benadert de natuur vanuit een houding van respect voor alle levende wezens. In het westen daarentegen zijn we de natuur vooral gaan zien in termen van nut en bruikbaarheid. Spiegel van de natuur zet de lezer aan tot nadenken over zijn eigen natuurbeeld, en daarmee tot reflectie over de toekomst van de natuur.

 BOEK KOPEN (bol.com)

Leven in verbinding

Leven in verbinding’ is de weerslag van de gesprekken tussen Prinses Irene van Lippe-Biesterfeld en Matthijs Schouten over de verbinding met de uiterlijke en innerlijke natuur. In haar sterk op ervaring gebaseerde levensfilosofie staat voor Prinses Irene het thema verbinding centraal: verbinding met de medemens, met de aarde en de natuur, alsmede de verbinding tussen ons optreden in de wereld en ons innerlijk, onze eigen natuur. In de gesprekken met Matthijs Schouten worden haar uitgangspunten verder uitgediept en in een bredere filosofische context geplaatst. Hierbij komen ook actuele thema’s als duurzaamheid en de economische crisis aan de orde.

 BOEK KOPEN (bol.com)

De natuur als beeld in religie, filosofie en kunst

Er is tastbare natuur: de concrete werkelijkheid van aarde, rots, water, planten en dieren, die we kunnen zien, die we kunnen aanraken; van de landschappen waarin we kunnen wandelen. En er is ook ons beeld van de natuur. In onze beleving van de natuur maken we haar tot drager van onze mythen, symbolen en herinneringen, tot spiegel van onze emoties.

Uitgegeven bij Knnv Uitgeverij. ISBN 9789050111270

Veen, turf & Van Gogh

Veen, turf & van Gogh is een boek over de werken van Vincent van Gogh tijdens zijn korte verblijf in Drenthe.

Informatie van Staatsbosbeheer. 55 pagina’s. ISBN 9789090167299

Landschap is geen stilleven

Landschap is geen stilleven: gebruik en beleving van het landschap rond Haarlem in de 17e en 21e eeuw.

Staatsbosbeheer, 2002. ISBN 9789080708617

Nieuwe heelmeesters: wetenschap en praktijk van natuurherstel

Inaugurele rede n.a.v. de bijzondere leerstoel ecologie van het natuurherstel, ingesteld door Staatsbosbeheer

Wageningen Universiteit, 2001. Downloaden (pdf)

De positie van de zwijgende natuur

Matthijs Schouten verzorgde op 29 mei 2008 de jaarlijkse Westhofflezing, getiteld ‘Natuur: gebruiksgoed of bondgenoot?’ (in boekvorm verschenen onder de titel ‘De positie van de zwijgende natuur’). Veranderingen in de opvattingen over de natuur zoals die zich in Nederland hebben voorgedaan vanaf het midden van de vorige eeuw, worden in de context geplaatst van sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen. De kloof tussen de betekenis die de burger aan natuur toekent en de plaats die politici en beleidsmakers haar geven, wordt steeds groter. De ‘zwijgende’ natuur dreigt daarbij de grote verliezer te worden.

ISBN 9789081164139 (niet meer leverbaar)

Video

2025 Tijdens de opnames met Matthijs Schouten bij de Wodanseiken voor de documentaire Nature as a partner – changing attitudes to nature and landscape noemde hij het bos waar we waren en de Aarde in bredere zin een gemeenschap van leven. Zie de LinkedIn post van documentairemaker Rik van der Linden Darlings-Rik van der Linden (relinken wordt gewaardeerd): Darlings-Rik van der Linden

Nature as a partner – changing attitudes to nature and landscape with Matthijs Schouten and
BurrenbeoTrust

Korte film Elixir: op zoek naar licht in donkere tijden. Kunstenaars op zoek naar licht en vernieuwing. Met o.a. Matthijs Schouten, Paulo Kock, Joshua Samson, Tipiko Den Haag. In première gegaan op 18 feb 2023.

Marthe van Rijn in gesprek met Matthijs Schouten over de relatie tussen mens en natuur.

In dit portret van Matthijs Schouten verduidelijkt hij dat de huidige milieucrisis vooral een crisis is van geest en ziel. Hij ziet het als zijn missie mensen bewust te maken van het beeld dat zij van de relatie tussen mens en natuur hebben en ze te inspireren tot het inzicht dat het de basis is van ons welzijn. De ecologische crisis heeft vooral te maken met de vragen wie wij denken te zijn op deze planeet en wat we moeten worden om een duurzame toekomst op deze aarde te creëren, voor onszelf en alle andere schepsels.

De volledige uitzending is hier te zien

We kunnen ecologische crises alleen tackelen als we onze relatie met de natuur herzien. Als mens staan we niet los van de natuur: we zijn er onderdeel van. We inter-zijn met de natuurlijke wereld om ons heen. Het is hoog tijd dat we dat niet alleen gaan beseffen, maar vooral ook weer gaan voelen en ervaren.

What is urgently needed is that we grow in our understanding of the fact that we are not people in this world but from this world. That we are with the world and that the well-being of nature and the earth is interrelated with our own well-being. Only from that consciousness we will be able to create a sustainable future for the community of all life.

Een betoog over de boom om op een andere manier naar de natuur te kijken.

In dit NTR-programma laat Matthijs Schouten zien dat onze grondhouding ten aanzien van de natuur zich vaak slecht verhoudt tot onze handelingspraktijk. Waarom is het belangrijk om de natuur te koesteren?

Podcasts

https://soundcloud.com/djup-natur/podcast-3-met-matthijs-schouten

In deze podcast gaat Saskia op de Weegh in gesprek met Matthijs Schouten over zijn diepe natuurervaringen en hoe we als mensen onze verbondenheid met de natuur weer kunnen ervaren. Saskia raakte gefascineerd door de relaties die hij zeer diverse mensen liet leggen met elementen uit de natuur en wat dat teweeg bracht. Hoe ga je zo’n relatie aan en wat brengt dat? In deze podcast neemt Matthijs Schouten ons daarin mee. Hij begint bij de basis: hoe kijken we eigenlijk naar de natuur?

Barm laat denkers en doeners aan het woord over barmhartigheid. Deze aflevering is er een in een serie over ‘de wereld na corona’. Die wereld zal vanwege de klimaatproblemen drastisch moeten veranderen. Maar hoe doe je dat? Wij vinden dat barmhartigheid daarbij een rol moet spelen. Daarover praat Cees Brinkhuizen in deze aflevering met Matthijs Schouten. Hij vindt dat het echte probleem dieper zit dan bijvoorbeeld de CO2-uitstoot.

Gesprek met Matthijs Schouten over de relatie die wij hier in het westen met de natuur hebben. Hij vertelt op een aanstekelijke manier hoe onze westerse bril bepaalt hoe we kijken naar de wereld om ons heen.

Enchanted by Nature Almanac of Ireland-RTE Radio 1. Manchán travels the breadth of Ireland for an uplifting chat with environmental philosopher Matthijs Schouten about how to reconnect our souls to the natural world.

https://www.rte.ie/radio/radio1/clips/218663

In de herfst van 2019 lopen Matthijs en Louis in een ‘mathematisch uitgekiend Arcadië’ net boven Rotterdam en spreken onder meer over zijn jeugd en hoe hij opgroeide in ‘een wereld van wonderen’, over de noodzaak voor iedereen om een ‘sense of place’ te hebben, over verschillende manieren om de werkelijkheid te duiden en hoe poëzie hier een belangrijke rol in kan vervullen, over het belang van het woordenloze deel van ons zijn en over hoe echt aanwezig zijn in verbondenheid een onherroepelijk gevoel van welzijn geeft.

Ook te beluisteren via Spotify